Meicirculaire
In de gemeentefondscirculaires informeert het ministerie van BZK gemeenten over de ontwikkelingen van de algemene uitkering. De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Via de normeringssystematiek (trap op/trap af) hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van de algemene uitkering. Eind mei 2016 is de circulaire verschenen. Deze meicirculaire bevat informatie over de hoeveelheid middelen die we de komende jaren van het Rijk verwachten te ontvangen via het gemeentefonds. Op 9 juni is er een nieuwe, gerectificeerde versie van de circulaire verschenen. Deze versie dient als uitgangpunt voor de bedragen van de algemene uitkering. De financiële effecten van de meicirculaire zijn via de raadsinformatiebrief 2016-067 “Financiële gevolgen van de meicirculaire” aan kenbaar gemaakt.
In de Kadernota 2017-2020 zijn de budgettaire effecten van de septembercirculaire 2015 verwerkt, omdat de meicirculaire 2016 nog niet beschikbaar was. In de huidige, onderliggende programmabegroting 2017-2020 zijn deze financiële gevolgen van de meicirculaire opgenomen. Dat leidt tot de volgende financiële effecten voor de komende jaren (een – betekent minder ruimte):
Voor wat betreft de ontwikkeling ná 2018 dient de geschetste ruimte met de grootste voorzichtigheid bekeken te worden. Ten eerste wordt de extra ruimte deels veroorzaakt door groei van de stad Amersfoort. Meer inwoners betekent meer geld uit het gemeentefonds. Maar meer inwoners betekent ook meer uitgaven aan de stad. Deze uitgaven komen in de areaalbudgetten tot uitdrukking in de meerjarenbegroting 2017-2020. Dat betekent dus wel dat de ‘netto ruimte’ lager is dan hierboven gepresenteerd. Daarnaast zijn er in 2017 verkiezingen ten behoeve van de Tweede Kamer. Er zal dan ook een nieuw kabinet aantreden. Een nieuw kabinet kan en zal nieuwe keuzes maken over de groei van de algemene uitkering en/of over aanvullende kortingen op het gemeentefonds.
Update van de maatstaven
Om te berekenen wat het totaalbedrag is dat we aan algemene uitkering kunnen verwachten, maken we een inschatting van onze maatstaven, zoals bijstandsgerechtigden, inwoners, jongeren, ouderen etcetera. Een keer per jaar, ter voorbereiding op de nieuwe begroting, herijken we deze maatstaven naar de nieuwste inzichten. Deze herijking van de maatstaven levert, ten opzichte van de begroting 2016-2019 een voordeel op in 2017 tot en met 2020. Dit doen we alleen voor de jaren van de nieuwe begroting. De groei van de stad Amersfoort levert € 0,5 miljoen op in 2017 en dat bedrag loopt de jaren na 2017 langzaam op.
Accres meicirculaire
Het totale budget voor de algemene uitkering groeit of krimpt mee met de rijksuitgaven. Het accres is het bedrag waarmee de algemene uitkering groeit (of krimpt). Deze rij laat de ontwikkelingen zien van het accres zoals die gepresenteerd is in de meicirculaire 2016. Het accres laat voor 2017 een afname zien. Reden hiervoor is de (incidentele) uitname uit het accres ten behoeve van het asielakkoord van €1,6 mln. Deze afname wordt onder andere gecompenseerd door een positieve ontwikkeling van het accres (als gevolg van gestegen rijksuitgaven) voor Amersfoort ter grootte van ongeveer € 300.000 structureel en landelijke ontwikkelingen in de verdeelmaatstaven van ongeveer € 400.000. Tot slot haalt het Rijk (via het accres) nog €200.000 uit het gemeentefonds ten behoeve van de VNG voor collectieve voorzieningen voor de gemeenten.
Integratie Uitkering Sociaal Domein
De toename van de integratie-uitkering sociaal domein welke in 2016 is gemuteerd (volgend uit de septembercirculaire 2015) kwam grotendeels door toevoeging van loon- en prijscompensatie. In 2017 wordt deze toevoeging teniet gedaan door onder meer een forse budgetkorting op het macrobudget jeugd. Voor de doelgroep 18+/voogdij is vanaf 2017 een andere gegevensbron voor de verdeling van het macrobudget toegepast met nadelige consequenties voor de gemeente Amersfoort. Ervan uitgaande dat die financiële middelen van de taakmutaties en de mutaties van de integratie-uitkering sociaal domein één op één worden door vertaald, resteert er de ruimte zoals in bovenstaande tabel weergegeven.
Taakmutaties (excl. SD)
Daarnaast krijgen we geld voor extra taken die we moeten uitvoeren of moeten we geld inleveren voor taken die verdwijnen (taakmutaties). Hieronder volgen de opvallendste mutaties in 2017.
IU WMO (€ 0,5 miljoen)
Bij de integratie-uitkering “WMO” heeft een aanpassing in de maatstaven plaatsgevonden.
Voorschoolse peuter educatie (€ 0,2 miljoen)
Rijk en gemeenten hebben bestuurlijke afspraken gemaakt over een aanbod voor alle peuters. Met deze afspraken wordt alle peuters de mogelijkheid gegeven om naar een voorschoolse voorziening te gaan. Via de afspraken zetten gemeenten zich actief in om een aanbod te realiseren voor de groep peuters zonder recht op kinderopvangtoeslag die nu niet naar een voorschoolse voorziening gaat.
Maatschappelijke opvang ( -/- € 0,3 miljoen)
Voor maatschappelijke opvang is er naar aanleiding van een bestuurlijk overleg van 25 april 2016 tussen VNG en VWS ingestemd met het voorstel om 50% van de middelen historisch te verdelen en 50% te verdelen volgens de objectieve verdeelmodellen. Dit is een gewijzigd uitgangspunt. Eerder werd er vanuit gegaan dat er de middelen, met ingang van 2017, 100% objectief zouden worden verdeeld.
BAG verdeelreserve (€ 0,1 miljoen)
Hier wordt het herverdeeleffect van de algemene uitkering genoemd als gevolg van de definitiewijziging van de maatstaf woonruimten in 2016. Het betreft de invulling van een toezegging van de minister van BZK in het Algemeen Overleg met de Tweede Kamer over de eerste fase van het groot onderhoud gemeentefonds. De maatregel beoogt het effect van de overgang op het gebruik van gegevens uit de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) verder te verkleinen voor gemeenten met studentenflats en/of zorginstellingen.
VHROSV
Begin juli is aan de Tweede Kamer een brief gestuurd over de herverdeling per 2017 van het subcluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing (VHROSV) in het gemeentefonds. Op 15 juli zijn gewijzigde versies van de technische uitwerking verschenen. De financiële consequenties hiervan zijn licht negatief voor Amersfoort, maar waren niet meer tijdig voorhanden om deze op te nemen in de programmabegroting 2017-2020. De gevolgen zullen we meenemen in de gevolgen van de meegenomen worden in de raadsinformatiebrief over septembercirculaire 2016.